فره ایزدی، زرتشتی یا میترایی. ایرانی یا کوردی؟

فره ایزدی، زرتشتی یا میترایی. ایرانی یا کوردی؟

واژەی فرە ایزدی به معنای نشانه یا آیت الهی، که سوژەی اصلی عقل سیاسی ایرانی است، تنها معنای متاخر آن ایرانیست در حالی که اصل واژه مادی، و معنایی متفاوت داشته است. اصل کوردی آن فره یعنی زیاد very ایزدی است. فره امروز هم در زبان کوردی از پرکاربردترین پسوندهاست مانند فره دنگی و فره خوشی و ... . ایزد نیز اصل واژه ی آن کوردی است که امروزه در میان ایزدیها نیز باقی مانده است البته نه به معنای خدا یا حداقل تصویر امروزی از خدا، بلکه به معنای شاه بوده و فره ایزدی، یعنی فره شاهی و تعدد شاهی.  با سلطه پارس بر ماد و مصادره این واژه، متناسب با سیستم سیاسی خویش معنای آن را وارونه و محتوایی پارسیـ زرتشتی به آن دادند به معنی نشانه الهی و همچون یک خدای مطلق، شاه که تجلی خدا و دستورات وی قوانین خدا، قرینه زمینی اهورا نیز بود. همانطور که در ماد معنای آن متناسب با سیستم متکثر شاهی ماد و آیین قرارداد اجتماعی میترا بود. اما چرا به جای فره شاهی به فره ایزدی نیز مشهور بوده در حالی اصل واژه شاهنشاهی نیز نه پارسی بلکه مادی بوده است. به این دلیل که یک معنا داشته اند و ایزد یا خدا همان شاه بوده و گسستی بین ایزد ـ خدا با شاه ـ مردم شکل نگرفته بود و خدا که در اندیشه دینی و اساطیر ایرانی به خالق انسان و نظم سیاسی تبدیل که شاه نماینده وی یا قرینه زمینی وی است، در اندیشه سیاسیـ حقوقی مادـ میترا، نه خالق بلکه مخلوق، همانطور که نظم سیاسی نه در ادامه نظم کیهانی، بلکه مخلوق و مصنوع قرارداد اجتماعیـ میترا مردم بود. خدا در آن زمان هنوز به آسمان انتقال داده نشده بود و چیزی جز عقل توافقی و توافق مردم نبود به این معنی که خدا نه تنها خالق انسان نبود که اراده ای برای صدور قانون یا کن فیکون داشته باشد بلکه اصلا ماهیتی از خود ندارد و ماهیت وی همان توافق حقوقی یا میترا است. واژه ایزد، امروزه در میان ایزدیها باقی اما مانند بسیاری دیگر از مفاهیم و سمبلهای دیگر چون نوروز و چهارشنبه سوری و ...، فقط اسم آن باقی مانده اما معنای زرتشتیـ اسلامی به خود گرفته است و همان ایزد خالق زمین و آسمان تبدیل شده است. نکته دیگر مصادره تمای این واژه ها توسط عقل ایرانی و دگرگون کردن معنا و زدن مهر خود بر آنهاست که با همان معنای وارونه دوباره به خورد ما داده اند و به شاکله بندی سوژه کورد با آیینه معنایی خویش پرداخته اند. زمانی که در ماد خدا مخلوق و همان توافق جمعی انسانها بود طبیعی است، بهشت و جهنم و متافیزیک نیز معنی نداشته است. به همین دلیل هینتس به درستی اصل واژه پردیس که در عربی شد فردوس را مادی، اما پردیس یا بهشت در ماد، در همین دنیا بود که با تغییر واژه ایزد مخلوق به ایزد خالق و به آسمان بردن آن، پردیس نیز به بهشت آسمانی تبدیل شد و انسان از عاملیت تشکیل نظم سیاسی در ماد، به ماده و برده نظم سیاسی تقلیل یافت. واژه خودا هم اصل ان مادی است به معنی خودتوانا این واژه در میان بادینیها امروز نیز به شکل خودی تلفظ میشود که همان خود است و خودا جمع خودها که با سلطه فرهنگی پارس به اسمان رفت و از جمع خودها به خالق خودها دگرگون شد. این شکاف بین انسان و خدا، بین نظم سیاسی و الهی که در ماد وجود نداشت، از سئوالات اصلی امروز ما و راه حل پر کردن این شکاف دغدغه اصلی ماست که اکثر مسائل امروزی چون دیکتاتوری و دموکراسی، اسلام و سکولاریسم و ... حل خواهد شد. این شکاف یکی از سرآغازترین شروع تفکر فلسفی و سیاسی است و در شعرای ما هم این شکاف مشهود است برای مثال نالی گاهی در میان طبیعت و گاهی زن به دنبال مطلق می گردد که باید مطلق را به سرمنزل خویش همان توافق سیاسی است بازگرداند. زمانی که خدا در زمین و مخلوق بود، بهشت نیز در زمین بود اما با شکاف خدا از سیاست، بعد از سلطه پارس، میترا قرارداد که همان خداست امکان تحقق نیافت و میترا پردیس از حوزه اجتماع گسست و به پستوی فلکلوریک و ادبیات پس روی کرد. میترا پردیس سوژه اصلی هرگونه نقد ادبی و میتراـ قرارداد سوژه اصلی هرگونه نقد سیاسی است. اما کوردی عاقیبو شر خریکی چیه؟؟؟؟ انجمنهای ادبی بیهوده بدون ارتباط آن با سوژه کورد و کوبونه وهای بی معنی در فضای آزاد بدون سقف و دیوار؟؟؟؟ بدبختانه تر اینکه غافل از این امر مهم، کسانی در توهم فردوسی کورد می زیند و اما از فرهنگ عظیم ایرانی می گویند؟؟؟؟. سوژه اصلی و سنگ خارای تاریخ و تمدن کورد میترا با دو مفهوم قراردادـ پردیس است. در عدم امکانیت تحقق میتراـقرارداد، میتراــپردیس در ادبیات لانه کرد و سکسوالیته فولکلوریک کوردی بازمانده ان است. زمانی که نالی و سالم در زن به دنبال مطلق می گردند، زمزمه پردیس است و خانی با دعوت به اتحاد میتراــقرارداد. امروز میتراـقرارداد با عصبیت حزبی وارونه شده است، اتحاد با دیگری و دشمنی با خود و میترا پردیس در نبود قراداد یا امتناع سیاسی کورد از حوزه اجتماع گسسته و به پستوی شعر عقب نشینی. درک دیالکتیکی این دو مفهوم پیش زمینه دریافتی از امر کلی کورد است. سنگ خارای تمدن و تاریخ کورد همین است که به طور سمبلیک و نااگاه از لالش تا سلطان اسحاق، از ذکر قادری تا پیرشالیار. از گاکشی تا خروس بری، از ادبیات نخبه تا فولکلوریک عامه مانده است، اما معنای آن در خطر نابودیست و ذهنیتها دیگر کوردیـمیترایی نیست. حتی میتراـقرارداد هم هست هم وارونه این رسوب سنگ خارای میترا در احزاب است که این همه از توافق با دیگری میگویند، اما نااگاه و وارونه، توافق با دیگری و دشمنی با خود. این است اهمیت معرفت تاریخی برای سیاست و هویت امروزی. نقد و سمینارهای ادبی بدون سوژه ادبیات کورد، میتراـپردیس، آب در هاون کوبیدن است و نقد سیاسی بدون پشتوانه میتراـقرارداد تکرار مکررات است. این شکاف سراغاز تفکر فلسفی کورد است که پیش زمینه همه شکافهای دیگر و لاجرم مقدمه هرگونه طرح معرفت شناسانه است. این پیوند تاریخ با امر سیاسی و فرهنگ ادبی است که بدون آن نقد ابی از حد تفنن مشاعره ای فراتر نخواهد رفت و نقد سیاسی از حد جوین دادن حزبی.