دین ایران، سوژه یا جوهر؟

 

دین راستین ایران، سوژه یا جوهر

معتقدان به دین بویژە دین اسلام، جوهری ذاتی در ماورا تاریخ برای دین تعریف می کنند که آن جوهر هم تاریخی است هم نیست. خوبیهای تاریخ از آن جوهر دین و بدیهای تاریخ انحراف از جوهر اصیل دین است. برای مثال اگر هزاران مثال و منبع خشونت در اختیار مسلمان در اثبات خشونت اسلام گذاشته شود، نه تنها بر ایمان وی خللی وارد نمی کند بلکه باور وی را راسختر به جوهر ضد خشونت اسلام چون دین محبت خواهد کرد و می گوید خشونتها نه اسلام واقعی بلکه انحراف از اسلام است و باید اسلام واقعی را احیا کنیم به عنوان دین انسانیت، هرچند که نتیجه تمای احیاها هم خشونت باشد. این جوهر فراتاریخی که هم سازنده ثمرات تاریخ و هم از چنبره دادگاهی تاریخ می گریزد، اصل مسلم تمامی ادیان بویژه اسلام است به همین دلیل نقد تاریخی آن نه تنها بی فایده بلکه باعث احیای آن میشود و مسلمانان ثابت کنند نقد وارد نیست چون جوهر راستین اسلام به غیر از این است. اسلام از بدو تکوین با پیامبر تا کنون داعش با خشونت و غارت و جنگ و تجاوز البته در قالب مفاهیم مقدس جهاد و غنیمت و کنیز بنا و توسعه یافته است اما همچنان می گویند این اسلام راستین نیست و اسلام دین محبت و صلح و آشتی است.  بنابراین جوهرگرایی ادیان را نمی توان تاریخی نقد کرد و باید به ذات هجوم برد که ذات را معیار فرار از مسئولیت تاریخی نکنند. ایران به عنوان مفهومی غیر دینی، تماما مانند دین اسلام، در سطح امر قدس دینی انتزاع یافته است. ایران نیز همانند اسلام جز با جنگ و غارت و خشونت آنهم مبتنی بر فتح سرزمین کورد و کشتار کورد نبوده است اما همچنان امروز ه از ایران پلورال و دموکراتی سر می دهند که فراتر از حکومتهای موجود است و ایران عزیزی فراتاریخی همچون اسلام عزیز موجود است و البته بیگناه، غافل از آنکه ایران و اسلام جز با حکومتها غالب و شکل نگرفتند. بنابراین، هرگونه نقد تاریخی آن، مانند نقد جمهوری اسلامی و رضاخان، کمک به احیای آن چیزی است، که جوهر راستین ایرانی نامیده میشود. این جوهر راستین هراندازه که مدیون تاریخ نگاری است از چنبره آن می گریزد و چون در عین هویت بخشی تاریخی، فاقد هویتی شناخته شده و به دست آمده است، طبق ذهنیت هر زمان تعریف میشود گروهی آن را با سوسیالیسم تطبیق می دهند و گروهی با لیبرالیسم و...  و آن را چون جوهری فراتاریخی تعریف کرده اند و ایدئولوژیها در خدمت  دین ایرانی- پارسی  قرار گرفته اند در حالی که کورد در فقدان آن جوهر، قومیت خود را فدای ایدئولوژیهای چپی و اسلامی و امروز دموکراسی و...کرده است. اکنون سئوال این است؟ کدام اصل است، جوهر یا سوژه؟ طبیعی است که سوژه جوهر را برساخته و جوهری فراتر از سوژه تاریخی، جز در ذهن معتقدان، وجود ندارد. اما کورد عاقیبو شر نه سوژه ایی داد که جوهری فراتایخی برای خود تعریف کند و نه درک نقد جوهر دیگران و در نبود تعریفی از جوهر فراتاریخی کوردیت، با هرسازی با توجیه رئالیسم می رقصد از ساز ایرانی گرفته تا اسلامی و مدنی و بوکچینی با این تفاوت در مقایسه با ایران و عرب، کوردیت هضم در ایسمها اما ایرانیت هضم کننده ایسمها. احزاب رهاکننده ملت، جاش این جوهر ایرانی هستند و بخاطر این جوهر وجود نداشته که سعی در احیای آن دارند چه هزینه های بیهوده ایی که صرف نکردند و چه تاریخهایی که ناتاریخ شد. کوشش در جهت تحقق جوهر دیگری، چون اسلام مدرن و ایران پلورال، ابژه شدن سوژه دیگری و نفی سوژه کوردی است. انگاری تولد سوژه کوردی به آن جوهر فراتاریخی چون طرف دیگر دیالوگ یبرای تولد احتیاج دارد که متاسفانه ما به جای درک آن جوهر با افتخار درجهت تحقق جوهر یا دین دیگری چون دین ایران پلورال می کوشیم.